نشانههای افسردگی در بیمار مبتلا به سرطان چیست؟
گرچه حرف زدن دربارهی “سرطان” برای همهی ما تلخ و دردآور است اما شاید روز جهانی سرطان بهانهای برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و اطلاعات دربارهی این بیماری با یکدیگر باشد. ممکن است در اطرافیان دور یا نزدیکمان عزیزانی را دیده باشیم که با این بیماری دست و پنجه نرم کردهاند و حتی شاهد دورهی درمانشان بوده باشیم. طبق آمار جهانی اعلام شده در سال ۲۰۱۸ از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر، ۹/۱۹۷ ابتلا به یکی از انواع سرطان را تجربه کردهاند. سرطان پروستات، معده و روده بین مردان و سرطان پستان، تیروئید، رحم و پوست بین زنان از شایعترین انواع سرطان است. آگاهی به این آمار و ارقام و همچنین انواع مختلف سرطان دلیلی کافیست برای اینکه تلاش کنیم با انتخاب سبکی زندگی سالم، تا جایی که میتوانیم از ابتلا به آن جلوگیری کنیم. گنجاندن سبزیجات در رژیمهای غذایی، ورزش و پیاده روی، نوشیدن آب به میزان کافی، خواب و استراحت و دوری از موقعیتهای تنشزا، چکاپهای مربوط به سرطان با مشورت پزشک و… میتواند در پیشگیری از ابتلا به سرطان بسیار موثر باشد.
اما اگر روزی باخبر شدیم یکی از اطرافیانمان به سرطان مبتلا شده، چه کنیم؟ قبل از هر چیزی باید بدانیم افسردگی بین بیماران سرطانی، امری بسیار رایج است که عواملی مثل پرتو درمانی و داروهای مصرفی میتواند آن را تشدید کند. از طرفی دیگر حفظ کردن روحیه و سرزندگی و داشتن امید به زندگی میتواند در بالا بردن سیستم ایمنی بدن اثر بگذارد و تاثیری مثبت بر روند درمان بیمار داشتهباشد. حفظ روحیه و مقابله با افسردگی در چنین شرایطی شاید در نگاه اول دشوار به نظر برسد، اما اطرافیان بیمار میتوانند در چنین شرایطی با آگاهی درست از این موقعیت و انتخاب راهکارهای درست تا میزان قابل توجهی از سختی آن بکاهند.
نشانههای افسردگی در بیمار مبتلا به سرطان چیست؟
فرد مبتلا به سرطان ممکن است تصور کند برای همیشه سلامتیاش را از دست داده است. حتی بعضی افراد بعد اتمام دورهی درمان و به دست آوردن بهبود جسمانی، همچنان از علائم افسردگی رنج میبرند. البته این افسردگی برای فردی که با بیماری سختی دست و پنجه نرم میکند، امری طبیعیست و اما میتوان با شناخت برخی از این نشانهها با مشورت پزشک معالج یا تراپیست، از تشدید آنها کاست. شایعترین این علائم عبارتند از:
- تغییر در ساعت خواب و به هم خوردن الگوی خواب منظم فرد
- احساس ضعف و خستگی بیش از حد جسمی
- فکرهای ناامید کننده مثل فکر به مرگ یا خودکشی
- احساس شدید غم، بی‌انگیزه بودن، ناامیدی
- از دست رفتن علاقهی فرد نسبت به تحرک و فعالیت‌هایی که تا پیش از این برای او لذتبخش بودهاند.
- واکنشهای شدید و پرخاشگرانه نسبت به مسائل پیرامونش
- اختلال در تصمیمگیری و تمرکز
- افزایش یا کاهش چشمگیر اشتهای فرد
- سرزنش کردن خود و احساس گناه
- احساس تنهایی و کمبود توجه از سوی دوستان و خانواده
راهکارهای موثر در کنترل افسردگی فرد مبتلا به سرطان
- به فرد بیمار توصیه کنیم دربارهی احساساتش صحبت کند: گاهی صحبت کردن دربارهی احساس خشم یا ناراحتی باعث می‌شود فرد راحتتر احساسات منفیاش را پشت سر بگذارد. این صحبت کردن میتواند با یک دوست، عضوی از خانواده، تراپیست و… باشد. عضویت در گروههای دوستانه و انجمنهای حمایتی نیز در چنین مواردی میتواند کمک زیادی به حفظ روحیهی فرد کند و بستری برای راحتتر بروز دادن احساساتش فراهم آورد.
- تشویق به انجام فعالیت: گاهی فرد بیمار میتواند با مشورت پزشک، ورزشهای سبک مثل یوگا یا حرکات کششی را انجام دهد. همچنین میتوان فرد را به فعالیت‌هایی مثل نقاشی، موسیقی، فیلم دیدن یا حتی کارهای سبک روزمره و مربوط به خانه تشویق کرد.
- توجه به خلوت و حریم شخصی فرد: گاهی فردی که به بیماری سختی مبتلاست، زمانی را لازم دارد تا با شرایط تازه پیش رویش کنار بیاید و آن را بپذیرد. باید توجه کنیم در کنار اهمیت دادن و توجه کردن به فرد باید برای خلوت او احترام قائل باشیم و بدانیم شاید او برای کنار آمدن با موقعیت تازهاش نیاز دارد اوقاتی را تنها سپری کند.
- تشویق فرد برای بازگشت به ریتم عادی زندگی: فرد بیمار میتواند در بسیاری از موارد سبک زندگی پیشین خود را ادامه دهد. بسیاری از افراد در طول دورهی درمان خود با مشورت پزشک، سرکار یا دانشگاه میروند. بیماری نباید تمام جنبههای زندگی فرد را خارج از کنترل کند و میتوان با تشویق و حمایت، با گذشت زمان فرد بیمار را یاری کرد تا به ریتم زندگی پیشین خود برگردد. البته باید شرایط روحی و جسمانی و تمایل فرد در این شرایط را درنظر گرفت.
- مراجعه به تراپیست: صحبت کردن با تراپیست در چنین مواردی میتواند بسیار راهگشا باشد. تراپیست به عنوان یک فرد متخصص با شناخت حالات روحی شما میتواند راهکارهایی متناسب با خلقیات شما ارائه بدهد که گاهی شاید به ذهن بقیهی اطرافیان نرسیده باشد. بنابراین یک تراپیست خوب میتواند بهترین همراه شما در این مسیر باشد.
در تمامی این موارد باید در نظر داشت، دست به گریبان بودن با چنین بیماری تا حدود زیادی انرژی جسمانی و روحی فرد را میگیرد و همچنین تلاش اطرافیان برای حمایت از او نباید به هیچ وجه حالتی اجبارگونه به خود بگیرد و حتما با مشورت پزشک یا فردی متخصص باشد. باید آگاه باشیم سرطان به هیچ وجه به معنای پایان زندگی نیست و امروزه با پیشرفت علم پزشکی و راهکارهای جدید درمانی، دو سوم بیماران مبتلا به سرطان پس از درمان بهبود کامل خود را به دست می‌آورند و هرچه سرطان در مراحل ابتدایی تر تشخیص و درمان شود، احتمال بهبودی بالاتر خواهد بود.
