به دورکاری خوشبین باشیم یا بدبین؟

روزهای اول شیوع کرونا، دچار ترس و استرس زیادی شده‌‎بودیم که بخشی از این ترس و نگرانی به خاطر ناشناخته بودن و اطلاعات کافی نداشتن درباره‌‏ی عملکرد و چگونگی مقابله و درمان این ویروس بود. شاید روزهای اول تصور می‌‎کردیم خیلی زودتر از این‎ها بتونیم این ویروس رو ریشه‌‎کن کنیم و زندگی رو به ریتم عادی خودش برگردونیم ولی الان با گذشت یک سال و چند ماه گرچه اطلاعاتمون درباره‌‎ی منشا ویروس، پروتکل‌‎ها و نکات بهداشتی که لازمه‌‎ی مبارزه با کرونا هست، افزایش پیدا کرده ولی همچنان این‎که دقیقا چه زمانی قراره این ویروس نابود بشه، برامون علامت سوال باقی مونده. کرونا با وجود تمام تلخی‌‎ها و سختی‎‌ها که با خودش برای زندگی‎‌هامون به همراه آورد، باعث شد توی خیلی از زمینه‎‌ها دست به خلاقیت‌‎هایی بزنیم تا بتونیم این دوران سخت رو با آرامش خاطر و سلامت جسمانی بیشتری پشت سر بگذاریم. از پختن نان و اصلاح مو خانگی که روزهای اول شیوع کرونا خیلی باب شده بود گرفته تا سیستم آموزشی و کلاس‎‌های درس آنلاین که همچنان برقرار هست. کرونا ما رو با سبک جدیدی از زندگی مواجه کرد که شاید بعضی از این سبک‎‌ها بعد از پشت سر گذاشتن این دوران همچنان قابل اجرا باشند. یکی از این سبک‎‌های زندگی روش کار از راه دور، یا اصطلاحاً “دورکاری” است. اصطلاح دورکاری اولین بار توسط جک ام نیلز در دهه‌‎ی ۷۰ ابداع شد و رفته‌‎رفته به صورت پراکنده توی دنیا رواج پیدا کرد اما با وجود کرونا “دورکاری” به یک سبک کاری مورد قبول اکثر سازمان‎‌ها در جهان تبدیل شد. معادل اصطلاح دورکاری واژه‎ه‌ای Telecommuting، Teleworking، Virtual office، Remote workers و … هست که همگی معانی مشابهی دارند و توی موقعیت‌‎های مختلفی ازشون استفاده می‌شه. اگر بخواهیم یه تعریف کلی از اصطلاح دورکاری داشته‌‎باشیم باید بگیم” دورکاری روشی برای سازمان‎دهی و انجام کار در مکانی غیر از محل استقرار سازمان، با استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است که استقرار این فرایند موجب انعطاف‌‎پذیری زمانی و مکانی در انجام وظایف و فعالیت‌‎های شخص می‎‌شود.” بنا به این تعریف متوجه می‌شیم که “دورکاری” حاصل پیشرفت تکنولوژی و تحولاتی هست که در الگوهای ارتباطی‌مون رقم خورده و مثل هر مقوله‌‎ی دیگه میتونه مزایا و معایب خودش رو داشته باشه که که قصد داریم در دو پست به مزایا و معایب و مشکلات دورکاری بپردازیم.

مزایای دورکاری

دورکاری می‌تونه هم برای فرد و هم برای سازمان مزیت‎‌های قابل ذکری داشته باشه از جمله:

صرفه‌‎جویی در هزینه‎‌ها: انجام کار توسط کارمندان در سازمان موجب هزینه‎‌های مختلفی مثل امکانات، فضا، خدمات رفاهی، انرژی و … می‌شه که این هزینه‌‎ها در روش دورکاری به حداقل خواهندرسید.

افزایش بهره‌‎وری: تجارب کشورهایی که نظام دورکاری رو انتخاب کرده‌‎اند نشون داده دورکاری بهره‌وری سازمانی رو چه برای مدیران و چه برای کارمندان تا ۴۰% افزایش داده.

تقویت انگیزه: دورکاری تا میزان زیادی بالا رفتن اعتماد به نفس، خلاقیت و مدیریت فرد در انجام وظایف رو موجب می‌شه که میتونه انگیزه‌‏ی فرد در کار کردن رو هم افزایش بده.

تقویت مهارت خودآموزی: دورکاری چالش‏‎‌های جدیدی رو پیش پای کارمندان قرار میده که یکی از اون‎ها تقویت توانایی‎‌ها و مهارت‌‎ها به صورت فردی هست. با روش دورکاری، وظایف سازمان و در نتیجه کارکنان سازمان به دو بخش قابل تقسیم هست: کارکنان تمام وقت و کارکنان پاره‌‎وقت. کارکنان پاره‌‎وقت به خاطر‎ انعطاف‎‌پذیری در گستره‎ کار و فراغت در شرایط دورکاری بهتر از قبل می‌‎تونن مهارت‎‌های خودشون رو با اتکا به تکرار و تجربه ارتقا بدن و برای سازمان مفید باشن.

انعطاف‎‌پذیری: با وجود دورکاری کارمندان بهتر می‌‎تونن زندگی شخصی خودشون رو در کنار زندگی حرفه‌‎ای پیش ببرند که باعث امنیت و آرامش روانی افراد خواهد شد.

بهبود ارائه‎‌ی خدمات: دورکاری انعطاف‌‎پذیری مدت زمان کاری رو رقم می‌زنه و در نتیجه کارمندان می‌‎تونن در صورت به توافق رسیدن با سازمان خارج از ساعات اداری رایج پاسخگو و در دسترس سازمان یا مشتری‌‎ها باشن.

کاهش زمان تردد و هزینه‌‎های آن برای سازمان: در بسیار از نظرسنجی‎‌ها کاهش زمان و هزینه رفت و آمد به محل کار از انگیزه‎‌های مهم کارکنان یک سازمان برای دورکاری بوده‌‎.

ساعت کار منعطف: با برنامه‌‎ریزی دقیق و با توجه به نیازهای سازمان فرد می‎‌تونه مدت زمان کاری خودش رو به ساعاتی از شبانه روز اختصاص بده که بیشترین بهره‎‌وری رو داشته‌‎باشه.

کمک به محیط زیست: یکی از مرایای دورکاری کاهش حجم ترافیک شهری در پی استفاده نکردن از وسایل نقلیه عمومی و شخصی برای رفت آمد به محل کار و در نتیجه کمک به محیط زیست هست.

دسترسی به کار برای افراد با شرایط خاص: بسیاری از افراد با استعداد ممکن است ساکن شهرهای دیگر باشند یا به خاطر برخی نقص‌‎های جسمانی یا شرایطی خاص امکان حضور مرتب در محل کار را نداشته‎‌باشن. دورکاری بهترین راه‌حل برای استفاده از استعداد و توانایی‎‌هایی چنین افرادی هست.

در این موارد به صورت خلاصه مزایای روش دورکاری هم برای سازمان و هم برای کارکنان رو توضیح دادیم. در پست بعدی در ادامه‎ی این موضوع به مشکلات و چالش‎های این روش به خصوص در ایران خواهیم پرداخت.