راهکارهایی برای کاهش ضایعات مواد غذایی
گزارشهای سالیانهی بینالمللی حاکی از آن است که سالیانه در جهان حدود ۳۰% از مواد غذایی هدر رفته و یا به ضایعات تبدیل میشوند. (FAO,2016) اصولاً هدررفت مواد غذایی به از دست رفتن محصول در فرایندهای برداشت، پس از برداشت و فرآوری اطلاق میگردد. در حالیکه ضایعات مواد غذایی به تباهی محصول در طی مراحل توزیع، آمادهسازی و مصرف اشاره دارد. اگرچه هر دو مسئله بسیار مهم میباشند اما توجه به تولید ضایعات مواد غذایی خانوار اهمیتی دو چندان دارد. زیرا پژوهشها نشان میدهد در اروپا بیش از ۵۰% از کل ضایعات مواد غذایی در سطح خانوار اختصاص دارد و این رقم در آمریکا به ۶۰% میرسد. طبق آمار اگر میزان کل ضایعات مواد غذایی سالیانه در جهان را ۳/۱ میلیارد تن در نظر بگیریم، ۷/۲ درصد از این میزان سهم ایران است که به معنای عدد قابل توجهی میباشد. تقریباً ۳۰% این ضایعات را نان، ۲۰ تا ۵۰% در میوه و سبزیجات، ۱۰% در برنج و ۲۵% به خرما اختصاص دارد.

پیامدهای ضایعات مواد غذایی
پیامدهای زیست محیطی: ضایعات مواد غذایی به زباله تبدیل میشوند، باعث اثرات نامطلوب گلخانهای، آلودگی آب، خاک و هوا میگردند. از طرفی دیگر منابعی مثل آب، خاک و کود و سوختهای فراوانی که صرف تولید این مواد شده که با نابودی آنها، این منابع نیر تباه میشوند.
پیامدهای اجتماعی: افزایش جمعیت، نیاز به مواد غذایی را بیشتر میکند. بنابراین ضایع شدن مواد غذایی پیامدهای ناگوار اجتماعی از جمله به خطر افتادن امنیت غذایی کمبود آن در جوامع بشری را موجب میشود.
پیامدهای اقتصادی: پیامد دیگر ارزش اقتصادی ضایعات موادغذایی است که در کشور ما براساس گزارشهای رسمی سازمان FAO بیش از ۵ میلیون دلار اعلام شدهاست. که رقم قابل توجهی به خصوص در شرایط فعلی اقتصادی کشور میباشد.

برای کاهش ضایعات مواد غذایی چه میتوان کرد؟
- به اندازه خرید کنید: سعی کنید به اندازهی نیازهای روزمرهتان خرید کنید. میتوانید فروشگاهی در اطراف منزلتان را انتخاب کنید تا رفت آمد به آن خیلی سخت نباشد و بتوانید هر یکی دو روز برای انجام خرید روزانه به آنجا مراجعه بفرمایید. حتما به تاریخ تولید و انقضای محصولات دقت بفرمایید تا مدت بیشتری قابلیت مصرف داشتهباشند.
- فهرست خرید تهیه کنید: نوشتن یک فهرست از مواد غذایی موردنیازتان قبل از خرید به شما کمک میکند تا به اندازه و در حد نیاز خرید کنید. علاوهبراین اگر موردی را فراموش کردهباشید میتوانید به لیست از پیش آماده شده نگاه بندازید و تمام آیتمهای خرید را به خود یادآوری کنید.
- روشهای نگهداری مطلوب را بشناسید: خوراکیهای تازه را در یخچال با دمای ۵ درجه سانتیگراد نگهداری کنید و برای مواد غذایی منجمد حداقل ۱۸- درجه سانتیگراد را در نظر بگیرید. مواد غذایی را طوری در یخچال بچینید که خوراکیهای با ماندگاری کمتر، در دسترستر باشند و زودتر مصرف شوند. حتماً باقیمانده غذاها را پس از ۳۰ دقیقه خنک شدن در دمای محیط در یخچال بگذارید تا از احتمال رشد و تکثیر باکتریها و فساد آنها پیشگیری شود. برای نگهداری باقیمانده مواد غذایی در یخچال، از ظروف شیشهای با درپوش مناسب استفاده کنید تا زمینه تکثیر باکتریها و بوی نامطبوع به دلیل ایجاد رطوبت کاهش یابد. حجم زیادی از مواد غذایی را در یخچال انباشته نکنید تا هوای سرد بهخوبی جریان داشته باشد و خوراکیها کاملاً خنک بمانند. به علاوه، اگر مقداری از مواد غذایی کنسرو شده باقی مانده، آن را در ظروف شیشهای نگه دارید و در آن را کاملاً ببندید زیرا قوطیهای باز شده کنسرو ظروف مناسبی برای نگهداری خوراکیها نیستند.
- از فریزر کمک بگیرید: منجمد کردن مواد غذایی یکی از بهترین روشها برای جلوگیری از اسراف شدن مواد غذایی به خصوص باقیمانده غذاهاست، اما پیش از منجمد کردن خوراکیها در فریزر حتماً تاریخ بستهبندی را روی آنها بزنید تا پیش از فاسد شدن مصرف شود. مواد غذایی منجمد را پیش از رسیدن تاریخ انقضا مصرف کنید تا طعم و مزه آنها حفظ شود و بیرون ریختن آنها کمتر باشد.
- هر چه دور ریختید را یادداشت کنید: یک لیست از تمام موادی که در طول دو هفته دورریختهاید تهیه کنید. علت دور ریختن آنها را بنویسید و هزینههای آنها را جمع بزنید. به این ترتیب میتوانید ببینید چه میزان از پولتان را هدر دادهاید و برای آن چارهای بیندیشید.