راهکارهایی برای کاهش ضایعات مواد غذایی

گزارش‌‎های سالیانه‎‌ی بین‎‌المللی حاکی از آن است که سالیانه در جهان حدود ۳۰% از مواد غذایی هدر رفته و یا به ضایعات تبدیل می‌‎شوند. (FAO,2016) اصولاً هدررفت مواد غذایی به از دست رفتن محصول در فرایندهای برداشت، پس از برداشت و فرآوری اطلاق می‌‎گردد. در حالی‎‌که ضایعات مواد غذایی به تباهی محصول در طی مراحل  توزیع، آماده‎‌سازی و مصرف اشاره دارد. اگرچه هر دو مسئله بسیار مهم می‌‎باشند اما توجه به تولید ضایعات مواد غذایی خانوار اهمیتی دو چندان دارد. زیرا پژوهش‌‎ها نشان می‎‌دهد در اروپا بیش از ۵۰% از کل ضایعات مواد غذایی در سطح خانوار اختصاص دارد و این رقم در آمریکا به ۶۰% می‌‎رسد. طبق آمار اگر میزان کل ضایعات مواد غذایی سالیانه در جهان را ۳/۱ میلیارد تن در نظر بگیریم، ۷/۲ درصد از این میزان سهم ایران است که به معنای عدد قابل توجهی می‎‌باشد. تقریباً ۳۰% این ضایعات را نان، ۲۰ تا ۵۰% در میوه و سبزیجات، ۱۰% در برنج و ۲۵% به خرما اختصاص دارد.

پیامدهای ضایعات مواد غذایی

پیامدهای زیست محیطی: ضایعات مواد غذایی به زباله تبدیل می‎‌شوند، باعث اثرات نامطلوب گلخانه‌‎ای، آلودگی آب، خاک و هوا می‎‌گردند. از طرفی دیگر منابعی مثل آب، خاک و کود و سوخت‎های فراوانی که صرف تولید این مواد شده‎ که با نابودی آن‎ها، این منابع نیر تباه می‎‌شوند.

پیامدهای اجتماعی: افزایش جمعیت، نیاز به مواد غذایی را بیشتر می‌‎کند. بنابراین ضایع شدن مواد غذایی پیامدهای ناگوار اجتماعی از جمله به خطر افتادن امنیت غذایی کمبود آن در جوامع بشری را موجب می‌‎شود.

پیامدهای اقتصادی: پیامد دیگر ارزش اقتصادی ضایعات موادغذایی است که در کشور ما براساس گزارش‌‎های رسمی سازمان FAO بیش از ۵ میلیون دلار اعلام شده‎‌است. که رقم قابل توجهی به خصوص در شرایط فعلی اقتصادی کشور می‌‎باشد.

برای کاهش ضایعات مواد غذایی چه می‎‌توان کرد؟

• به اندازه خرید کنید: سعی کنید به اندازه‎‌ی نیازهای روزمره‌‎تان خرید کنید. می‌‎توانید فروشگاهی در اطراف منزلتان را انتخاب کنید تا رفت آمد به آن خیلی سخت نباشد و بتوانید هر یکی دو روز برای انجام خرید روزانه به آن‎جا مراجعه بفرمایید. حتما به تاریخ تولید و انقضای محصولات دقت بفرمایید تا مدت بیشتری قابلیت مصرف داشته‌‎باشند.

• فهرست خرید تهیه کنید: نوشتن یک فهرست از مواد غذایی موردنیازتان قبل از خرید به شما کمک می‎‌کند تا به اندازه و در حد نیاز خرید کنید. علاوه‌‎براین اگر موردی را فراموش کرده‎‌باشید می‎‌توانید به لیست از پیش آماده شده نگاه بندازید و تمام آیتم‎‌های خرید را به خود یادآوری کنید.

• روش‌‎های نگهداری مطلوب را بشناسید: خوراکی‌های تازه را در یخچال با دمای ۵ درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید و برای مواد غذایی منجمد حداقل ۱۸- درجه سانتی‌گراد را در نظر بگیرید. مواد غذایی را طوری در یخچال بچینید که خوراکی‌های با ماندگاری کمتر، در دسترس‌تر باشند و زودتر مصرف شوند. حتماً باقیمانده غذاها را پس از ۳۰ دقیقه خنک شدن در دمای محیط در یخچال بگذارید تا از احتمال رشد و تکثیر باکتری‌ها و فساد آن‌ها پیشگیری شود. برای نگهداری باقیمانده مواد غذایی در یخچال، از ظروف شیشه‌ای با درپوش مناسب استفاده کنید تا زمینه تکثیر باکتری‌ها و بوی نامطبوع به دلیل ایجاد رطوبت کاهش یابد. حجم زیادی از مواد غذایی را در یخچال انباشته نکنید تا هوای سرد به‌خوبی جریان داشته باشد و خوراکی‌ها کاملاً خنک بمانند. به علاوه، اگر مقداری از مواد غذایی کنسرو شده باقی مانده، آن را در ظروف شیشه‌ای نگه دارید و در آن را کاملاً ببندید زیرا قوطی‌های باز شده کنسرو ظروف مناسبی برای نگهداری خوراکی‌ها نیستند.

• از فریزر کمک بگیرید: منجمد کردن مواد غذایی یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از اسراف شدن مواد غذایی به خصوص باقی‌مانده غذاهاست، اما پیش از منجمد کردن خوراکی‌ها در فریزر حتماً تاریخ بسته‌بندی را روی آن‌ها بزنید تا پیش از فاسد شدن مصرف شود. مواد غذایی منجمد را پیش از رسیدن تاریخ انقضا مصرف کنید تا طعم و مزه آن‌ها حفظ شود و بیرون ریختن آن‌ها کمتر باشد.

• هر چه دور ریختید را یادداشت کنید: یک لیست از تمام موادی که در طول دو هفته دورریخته‌‎اید تهیه کنید. علت دور ریختن آن‎ها را بنویسید و هزینه‎‌های آن‌‎ها را جمع بزنید. به این ترتیب می‎‌توانید ببینید چه میزان از پولتان را هدر داده‌‎اید و برای آن چاره‌ای بیندیشید.